भक्तपुर, कार्तिक २७
नेपालीहरुको दोस्रो ठूलो पर्व तिहारको तेस्रो दिन आज (सोमवार) कार्तिक कृष्ण औंसीको अवसरमा गाई पुजा गर्दै गाई तिहार मनाईंदैछ । यसदिन विधिपूर्वक गाईको पुजा गरी मिष्ठान्न खानेकुरा खान दिने परम्परा छ । गाईलाई लक्ष्मीको प्रतिकात्मक मानेर त्यसै दिन लक्ष्मीपूजा पनि गरिन्छ ।
औँसीका दिन बिहान गाईपूजा गर्ने र साँझ लक्ष्मीपूजा गर्नुपर्ने विधि भए पनि तिथिको घटबढका कारण यो वर्ष हिजो आइतवार नै लक्ष्मी पुजा गरिएको छ । औंसीको राती लक्ष्मी पुजा गर्नुपर्ने शास्त्रीय विधान भएको र आइतबार अपराह्न नै औँसी तिथि लागेकोले आज औंसी भएपनि अघिल्लो साँझ लक्ष्मीपूजा गरिएको हो ।
आइतबार १९ घडी ३७ पला अर्थात् दिउँसो २ बजेर १४ मिनेटमा औँसी लागेको हो । सोमबार २० घडी ४४ पला अर्थात् दिउँसो २ बजेर ४४ मिनेटसम्म औँसी रहने पञ्चांग निर्णायक विकास समितिले जनाएको छ ।
‘कार्तिक कृष्ण औँसीको गाईतिहार सोमबार भए पनि सोमबार रात्रीमा औँसी तिथि नरहने भएका कारण आइतबार नै लक्ष्मीपूजा गरिएको हो’, पञ्चांग निर्णायक समितिका अध्यक्ष प्रा.श्रीकृष्ण अधिकारीले भन्नुभयो ।
लक्ष्मीलाई धन्यधान्यकी देवी एवं ऐश्वर्यकी प्रतीक मानिन्छ । कार्तिक कृष्ण औंसीको रातलाई अत्यन्त अँध्यारो रातका रूपमा लिइन्छ । यो अन्धकारमा रातलाई उज्यालोको प्रकाशले आलोकित पार्न घर–घरमा बत्ती बाली लक्ष्मीको आह्वान गरिन्छ । यसभित्र कुनै पनि किसिमको अन्धकारलाई आफूमा अन्तर्निहित चेतनाशक्तिको प्रकाशले हटाउनुपर्ने सन्देश पनि पाइन्छ ।
यमराजले यमपञ्चकका पाँच दिन आफ्नी बहिनी यमुनाकहाँ बसेका कारण यस दिन मृत्यु हुने कुनै मानिसले नरक देख्नुनपर्ने विश्वासमा खुसी मनाउँदै दीपावली गर्ने प्रचलन आरम्भ भएको प्रसङ्गमा पनि शास्त्रहरुमा पाईन्छ ।
सुख–सम्पत्ति र ऐश्वर्य अभिवृद्धिको मनोकामनासहित कार्तिक कृष्ण औंसीका दिन माता लक्ष्मीको विशेष रूपमा पुजाआजा र अर्चना गर्नु तथा त्यसपछि लक्ष्मीकै प्रसाद प्रयोग गरी आफ्ना दराज, सेफ, भण्डार आदिमा स्वस्तिक चिह्न अंकित गर्नु वा शुभ लाभ लेख्नु हाम्रो धार्मिक परम्परा हो ।
दीपावलीमा “तमसोमा ज्योतिर्गमय“ अर्थात् अन्धकारबाट प्रकाशतर्फ लागि आफूलाई आत्मिक रूपमा सुख–सन्तोष प्रदान गर भन्ने यो दिन चेलीबेटीहरू भैलो खेलेर रमाइलो गर्छन् ।
